Gilde

Gilden of broederschappen hebben een oude oorsprong. Sommigen godsdienstig. Anderen waren voor regulering binnen een ambacht vooral in een stad. Maar ook wel in een lokale gemeenschap voor bijvoorbeeld het houden van bijen (Ambrosiusgilde in Baarle is een voorbeeld). Schutterijen waren gilden ter bescherming van de lokale gemeenschap en dienden ook vaak een ceremoniële functie tijdens bijzondere -kerkelijkegelegenheden. In de 17e en 18e eeuw verdwenen die functies en mede door de beperkte vrijheid die de katholieken hadden om expressie te geven aan hun geloof.

Met de katholieke emancipatie ontstond in de 19e eeuw een hernieuwde opleving van schutterijen. In de zestiger jaren van de vorige eeuw was er nieuwe impuls, niet alleen was er meer tijd voor ontspanning, ook kwam er meer waardering van de Brabantse identiteit en bijbehorende tradities.

Zo ook in Alphen waar in 1966 de (her)oprichting van het gilde kon plaatsvinden. Het kreeg de naam Sint Willibrordus en is ontstaan uit de handboogschutterij Concordia al in 1859 opgericht in Alphen. Overigens zijn er meerdere schutterijen in het Alphense geweest. Het huidig gilde heeft ruim 50 leden, organiseert verschillende activiteiten gedurende het jaar, waaronder het jaarlijkse koningschieten gehouden bij het mooie gildehuis aan de Zandstraat.

In de archieven van Alphen zijn er sprake van verschillende gilden/broederschappen voor 1800:

• Gilde van Onze Lieve Vrouw in Alphen, al vermeld in 1513 en nog in 1555
• Heilig Sacramentsgilde, vermeldingen gevonden van 1594 tot 1772
• Sint Hubertusgilde, genoemd rond 1635 en een jagersgilde

Bronnen / meer lezen:

• Wouw, Marieke van de en Eddy de Swart (2023) Het Gilde in Alphen en Gildevermeldingen in het archief voor 1800 in de Runstoof jaargang 46 nummer 2
• willibrordusgilde.nl