Hof ter Zande en de Papenakker
In 1205 komt de hoeve die Marsilius van Venrode in leen hield van de abdij van Echternach aan die van Tongerlo. Aannemelijk is dat deze hoeve werd uitgebaat voor de pastoor, want ook in dat jaar kwam eindelijk het pastoorsambt in handen. Niet voor niets zal het gebied hier Papenakker heten en werden in de 16e eeuw nog bij percelen genoemd dat ze cijnsplichtig waren aan de abdij van Echternach.
Op een kaart van 1715 wordt het Tongerlo’s bezit hier weergegeven, en toont dat Jacob Jan Jacobs (van der Voort) dit pacht. Zijn voorouders en zijn nakomelingen zijn ook pachter. Bij de boerderij hoorde 13 bunder in verspreide percelen tussen huidige Chaamseweg en Kwaalburg. Ook 3 bunder weiland te Teteringen en 9 bunder heide te Chaam
Na verkoop van het abdijbezit komt deze boerderij aan graaf van Hogendorp en vervolgens in 1841 aan Willem van Gorp, in wiens familie het nog generaties blijft. Een langgevelboerderij die in recentere jaren gesplitst en gerestaureerd wordt.
Ook zichtbaar op de 1715 Tongerlokaart en 1827 kadasterkaart is dat ten zuiden van Hof ter Zande en tussen de boerderijen op Kwaalburg (rond het huidig kruispunt met hooispoor) er gemeenschappelijk bezit is. Weiland, bouwland en heide ten noorden van het Meerven. Dit wordt pas in 1928 verdeeld. In Alphen was er alleen op Boshoven een (veel) kleiner gemeenschappelijk perceel van geburen (maar dit nu nog wel herkenbaar).
Waar te vinden: Hooispoor 1a
51° 28′ 37″ NB, 4° 56′ 22″ OL
Bronnen/Meer lezen:
- Erens, A. (WO2, uitgave 1978) Alphen in de baronie van Breda deel I, III
- Hardeveld-Kleuver G.W.H. (1987) de Abdijhoeven te Alphen, Themanummer de Runstoof 10.2/3
- A.-J., (1987) ‘Alphen (ca 1175-1350), Reorganisatie en integratie van een domein van de abdij van Echternach in de heerlijkheid Breda en in Jaarboek ‘De Oranjeboom’43/44 (1990/1991)
- Swart, Eddy de (2010) Kadaster 1827 Kwaalburg Noord in de Runstoof jaargang 33.1
- nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_gemeentelijke_monumenten_in_Alphen-Chaam